Tôi đã đi qua nhiều nơi, nhiều thành phố nhỏ lớn khác nhau. Nơi nào dừng lại cũng cho tôi kỷ niệm khó quên. Nơi nào tôi cũng thương cũng mến, nhưng Pleiku là một nơi riêng, đặc biệt .
Tôi sinh ra và lớn lên tại đây. Tôi đã trải qua gần một phần tư thế kỷ ở thành phố nắng bụi mưa bùn. Làm sao tôi có thể quên được một nơi người xưa gọi là nơi chôn nhau cắt rún ? Tôi lớn lên, đi học từ nhà trẻ đến mẫu giáo, qua bậc tiểu học, rồi lên trung học... trường lớp gì cũng ở Pleiku. Đã có rất nhiều cái gọi là kỷ niệm, nếu ta muốn nâng niu gìn giữ, có thể đẹp mà cũng có thể xấu. Tất cả đã là một phần đời của tôi, dù muốn dù không cũng không thể quay trở lại, đi lại, hay làm lại được.
 |
| Pleiku 1974 |
Tôi cũng có má đỏ môi hồng như các cô gái cao nguyên khác và tôi là một trong số những Em Pleiku, như tên gọi trong bài thơ "Còn Một Chút Gì Để Nhớ" của tác giả Vũ Hữu Định, đó cũng như một nhắc nhở cho chính mình, tôi là người Pleiku, dù đi đâu ở đâu tôi cũng không quên, tôi đã đến từ Pleiku và tôi đã ra đi từ Pleiku, hy vọng rằng sẽ có ngày được trở về.
Nhắc đến tác giả Vũ Hữu Định, tôi có một kỷ niệm với nhà thơ này. Ngày đó trên đường đi học về, tôi đi cùng một quãng đường với anh từ khoảng Biệt điện đến qua khỏi Chợ mới. Tình cờ anh hỏi chuyện và tôi trả lời, cứ như thế đến hết đoạn đường anh rẽ sang đường khác, còn tôi đi thẳng về nhà. Lúc ấy chả biết anh là ai, tôi không hề hỏi tên anh, cứ nghĩ là một người nào đó cùng đường về ... Hàng ngày chị tôi thường đi học về sau tôi một quãng ngắn vì hai trường khác nhau. Khi đến nhà, chị tôi hỏi, "Có biết người đi cùng đường với em là ai không?" Tôi nói không biết, chị nói, "Người đó là tác giả bài thơ Còn Một Chút Gì Để Nhớ". Tuổi còn ham chơi, tôi chỉ nghe và dạ dạ ừ ừ, không để ý hơn nữa. Sau này nhớ lại chính là lúc nghe tin anh qua đời. Thì cũng là một kỷ niệm.
Thành phố nhỏ xíu, mang tiếng chỉ tốn có năm phút để trở về chỗ cũ cũng đã chứa không biết bao nhiêu chuyện dài chuyện ngắn của người nơi đây. Cũng có chuyện đáng nhớ và có chuyện nên quên.
Cũng nhớ bạn bè thân quen cùng trảỉ qua một thời vui buồn với nhau những năm mài ghế nhà trường. Thời tiểu học nhớ bạn bè lê lết chơi ô quan đánh đũa hay cò cò u qụa. Tôi không khi nào quên cô bạn lớp ba, K'sor Hmi mỗi ngày ghé ngang nhà đi học với tôi và chiều về cùng đường. Có lần Hmi ngủ đêm lại nhà và tôi cũng được đến nhà Hmi ngủ lại. Nhớ cả đời, tình bạn ngây thơ và thương mến. Chẳng bao giờ tôi gặp lại Hmi nữa sau năm học lớp ba đó. Thời trung học nhớ nhiều lần đi ăn quà vặt với bạn cùng lớp, những nhà bán bánh quai vạt, yaour trong ty Công Chánh, tan học ngày nào cũng ghé lại. Có ngày bánh nướng chưa chín phải chờ, bánh vừa ra lò vừa ăn vừa thổi. Yaour thì vào nhà ngồi, yaour chưa đông đá cũng ăn luôn. Nhớ tiệm cho thuê sách trước Sân Vận Động có hủ ô mai ngon ngọt, sách thuê dơ bẩn vô cùng nhưng không bao giờ rửa tay để nhón miếng ô mai cho vào miệng. Nhớ những buổi trưa ở lại trường, ăn tạm vài miếng cơm nắm rồi lên đồi cỏ nằm ngắm mây trời trôi vào ngày nắng quang đãng. Nhớ những cô bạn cùng đường về mỗi ngày tâm sự vụn vặt với nhau. Con đường Trịnh Minh Thế hàng ngày tràn ngập áo trắng giờ tan trường, nếu không phải bạn thân nhưng cùng đường về, tôi có thể đi cùng và nói chuyện với bất cứ bạn nào cùng khối lớp, hay các chị lớp trên hoặc các em nhỏ lớp dưới, cùng trường hay khác trường cũng nói được cho qua đoạn đường dài. Không bao giờ quên được cô bạn tự đặt cho mình nick name Thanh Thụy mắt nai, vì cô ấy có cặp mắt nai khá đẹp. Người bạn cùng lớp Lan Phương, thường ký trong lưu bút tên Bình Phương, hàng ngày cùng đi với tôi một nửa đoạn đường, là người bạn duy nhất tôi gặp lại ở trại tỵ nạn bên Phi sau này.
 |
| Trại tỵ nạn Bataan - Phi Luật Tân 1987 |
Bây giờ tôi đã ở xa Pleiku quá rồi. Tôi vẫn nhớ, nhớ lắm thành phố nhỏ của mình. Nhớ từng con đường góc phố nơi "trời thấp thật gần" khiến mây vương trong mắt và gió đan xuyên tung bay tóc dài. Có lẽ nhớ nhất những cơn mưa và gió bụi. Pleiku có đến sáu tháng mưa và sáu tháng tạnh. Đối với tôi ở đó một năm chỉ có hai mùa, mưa mưa và mùa tạnh. Mùa mưa phải lội mưa đi học, lội mưa đi chợ, bùn sình nhớp nhúa, than vãn không ngừng. Nhưng cái màn lội mưa đi chơi thì không bao giờ mở miệng than phiền tí nào. Ướt, lạnh, tóc tai rũ rượi, vào nhà ai nước nhỏ từ đầu tóc áo quần xuống ướt cả sàn, cả ghế bàn nhà người ta, nhưng vì đi chơi nên cứ toe miệng ra mà cười. Có những cơn mưa kéo dài đến cả tháng không ngưng. Khi hết mưa rồi đến mùa bụi và gió cũng kèm theo. Đất Pleiku là đất đỏ, đỏ lắm. Đến mùa gió, bụi đỏ kéo nhau từng đám tung bay và đáp xuống bất kể chổ nào.... Các cô nữ sinh với áo dài trắng quần trắng khổ sở với gió bụi này không ít. Cái xứ mà:
......
Nhớ mái trường xanh rêu
Áo trắng guốc cà khêu
Nắng bụi đỏ mưa bùn
Áo trắng thành áo thêu
......
(Nhớ - Nguyệt Hạ)
Còn nhiều, nhiều nữa Pleiku ơi ...
Em Pleiku
Tôn Nữ Thị Thanh Dương
