THƯ XƯA

Đối với các cô chú, anh chị đã đi học Nữ Trung Học, Võ Tánh hay Lê Qúy Đôn cũng như trong phong trào Hướng Đạo Nha Trang thì có lẽ không ai không biết đến Thầy Cung Giũ Nguyên, một nhà văn, một giáo sư và một huynh trưởng có tên tuổi. Tôi không là học trò của Thầy, tôi cũng không ở trong hướng đạo Nha Trang, nhưng tôi gọi thầy bằng Tông (Tonton), hay là Bác. Tôi may mắn còn giữ những bức thư của Bác gởi cho tôi từ khi tôi đi ra nước ngoài. Một trong những bức thư đó Bác viết như một câu truyện ngắn với lối văn hài hước dí dỏm và rất thật như khi Bác cháu nói chuyện với nhau. Bác đã qua đời hơn sáu năm rồi, bức thư này tôi nhận được hơn 12 năm trước khi Bác mất, tôi nghĩ rằng đến lúc tôi nên chia xẻ với mọi người, như một món quà đầu xuân gởi đến những người có lòng với Thầy Cung Giũ Nguyên.

Cũng thật tình cờ, ngày hôm nay tôi đọc được một bài viết về Thầy Cung Giũ Nguyên của tác giả Nguyễn Thành Thống, người đã dịch cuốn tiểu thuyết Le Fils de la Baleine của tác giả Cung Giũ Nguyên sang tiếng Việt, cuốn sách mà Bác có nhắc đến trong bức thư gởi cho tôi. Xin đính kèm đường dẫn để mọi người cùng đọc. 

 
Tôn Nữ Thanh Dương






Nha Trang, ngày 5 tháng 3, 1996
 
Con thương mến,
 
Tông thật có lỗi vì để đến hôm nay mới trả lời cho con và Thầy con. Thời gian cuối năm thật là bận rộn, tiếp đến là Tết với khách khứa, với những giao tế bất đắc dĩ, đến thư từ tồn đọng suốt năm cần phải thanh toán được cái nào hay cái ấy. Chưa nói đến công việc khác như giảng dạy cho các sinh viên Đại học Sư phạm Pháp văn. Người nào nghe nói thế chắc hẳn nghĩ đến chuyện bịa đặt vì nghĩ ông già gần chín mươi tuổi mà còn bận rộn được như thế à? Mù lòa, điếc lác, lẩm cẩm, cù lần, mà còn dạy cái gì nữa? Mà sự thật là như vậy đó. Rồi nghe ông ấy làm việc trên máy vi tính (ở đây người ta gọi PC (personal computer) là như vậy, nơi khác còn dùng danh từ: máy điện toán), kể cả cháu Sa ở Úc, cũng chuyên môn tín học cũng phải “kinh hoàng”. Có người khi thấy Tông làm việc, hỏi đã đi học khóa nào chưa mà xử dụng rành như vậy? Làm sao trả lời? Họ có thể tin khi mình nói, trước khi nhập vào thế giới thích thú và hợp thời đại này, Tông nhờ Sa gởi cho một lô sách (thứ sách tiếng Anh khá đắt tiền, có cuốn đến 100 US$, mà năm sáu cuốn như vậy về Computers, Information Systems, DOS encyclopedia, Windows, Word Perfect, Basic, Pascal, Norton Utilities v.v…., thế là Tông đọc say mê, như đọc tiểu thuyết, và đến khi máy về, là Tông đã biết đôi chút để dùng, và vừa dùng, vừa học thêm, học thêm nhờ những Help hay Readme có trong máy, và học thêm nhờ những sai lầm của mình nữa. Nói mình tự học cũng không mấy người tin, nhưng kể ra, những cái gì tào lao Tông biết được đôi chút, là tự mình có thôi…



Trong quá khứ, khi Tông được người ta cho một cái xe hơi củ, Tông nạp hồ sơ xin thi bằng lái xe, Ông chánh kỷ sư công chánh, (thời đó thì đó là cơ quan chức năng, nay thì Công An lo việc cấp bằng lái) không cho phép thi, nói một cách khác tha cho Tông việc đi thi, mà chỉ gởi lên bằng lái có đủ dấu và chữ  ký. Chuyện kỳ lạ ấy xảy ra, chỉ vì người ta biết trọng lời nói, và biết tin cậy lẫn nhau. Có lẽ ông ấy nghĩ: Thầy ấy có xe, xin thi để lấy bằng lái… chắc  hẳn là đã biết lái xe rồi. Quả vậy, từ năm ấy, và suốt gần hai mươi năm cho đến 1975, (khi bánh xe vì thời cuộc đã phải đổi thành bánh tráng), Tông đã lái một mình cái Xì tô mà con chắc đã thấy bóng dáng, đi cùng vào Hậu giang, lên Cao nguyên, mà chưa hề “đụng nhẹ” ai cả, kể cả những chó hay bò qua đường. Chuyện chẳng khác chuyện tiếu lâm là khi trường Đại học Duyên Hải làm lể tốt nghiệp, nhà trường yêu cầu giáo sư Tông mặc áo mão cải lương Hồ quảng, mặc dù giáo sư Tông chẳng phải là tiến sĩ, mà cho đến nay, chẳng ai tố cái trò bịp bợm dài dài ấy, và đến năm con Chuột cống này, cũng vẫn còn bịp được thiên hạ, như ngồi chụp hình trước máy, làm ra có vẻ như thông thạo lắm về tín học và máy vi tính. Tông có biểu ai tin đâu. Nhưng vì con đang học Computer, thì Tông có người nói chuyện được, vì dùng một thứ ngôn ngữ như nhau, và hơn thế nữa nay mai Tông có vấn đề gì không hiểu và tìm trong sách không thấy, Tông sẽ hỏi con. Tông may mắn hiện có một cái 486 DX 66 có cài vào ổ cũng đủ thứ dùng, nhân về phần Tông, chủ yếu là dùng MS-Winword, để soạn văn bản. Như con đoán, máy rất tiện lợi cho công việc của Tông: như soạn sách, sửa đi, sửa lại, rất tiện, nhanh chóng, không tốn và không phí phạm giấy mực, như trước kia dùng typewriter. Một công việc đang làm nữa là chép lại vào đĩa mềm tất cả bản thảo chưa xuất bản, mà số lượng không phải nhỏ, có gần hai mươi cuốn; có người muốn giúp đánh giùm, nhưng Tông không muốn, Tông thích tự làm lấy, vì trong khi đánh lại còn có thể sửa chửa, nếu cần. Như vậy, không chiếm chổ nhiều, và khi nào đưa cho nhà xuất bản, chỉ cần đưa cho họ một copy… Như thế đó, con có thể đoán Tông phải tốn bao nhiêu thì giờ trước máy. Ai không rõ, tưởng chắc ông già giải trí với Games, (phần này để cho mấy cháu nhỏ, cũng như Autocad hay Corel để cho cháu Ly dùng vẽ những họa đồ chuyên môn vì cháu làm Hỏa xa. Tông không cần nâng cấp máy, vì nhu cầu của Tông không đòi hỏi. Tông cũng có một cái máy in khiêm tốn Canon Bubble Jet, tuy chạy chậm, nhưng cũng đáp ứng được nhu cầu… Về Software, Saigon có bán đủ loại, cũng dễ mua thôi. Tông chỉ còn mong ước trong năm nay cài thêm một Multi-media để có thể dùng CD-Rom và những Audio-Video.


Tông mừng về ý định của con sẽ viết thư khi có thì giờ, đó là điều vui cho Tông. Trong mấy năm qua, chắc là con có rất nhiều chuyện kể lắm, biết đâu, thư con lại không trở nên dữ liệu qúy hoá để làm đề tài hay khêu gợi đề tài cho một cuốn truyện khác của Tông. Mới rồi đây, nhà xuất bản Văn Học Hà Nội đã xuất bản bản dịch Le Fils de la Baleine (1), rất tiếc Tông không gởi biếu con được. So với Thái Huyền (2), cuốn sách cũ này có vẻ dễ đọc hơn, nhưng thật ra trong đó cũng có nhiều đoạn cũng đòi hỏi việc dừng lại để nghĩ đến ý nghĩa đã được gói ghém với một bề ngoài phỉnh phờ. Giám đốc nhà xuất bản, trong lời giới thiệu, xem sách ấy là một bông hoa thuộc loại quý hiếm của văn học Việt Nam, và ông mừng sau mấy mươi năm sách ấy, lưu lạc ở xứ người, đã trở về với độc giả tiếng Việt, làm cho ta có thể nghĩ ông mừng như thể thằng Mổ (nhân vật trong tiểu thuyết) sau bốn mươi năm tản cư ở nước ngoài, nay đã “tình nguyện” hay bị cưỡng bách hồi hương vì các trạm tiếp cư phải đóng cửa.


Nói đến đây, Tông nghĩ ra cảnh con ở trại tỵ nạn năm nào. Cái ảnh con chụp với ông Hoàng Lào, Tông nhìn không nhận ra con, vì nét mặt thay đổi hẳn, so với ảnh của con ngồi nơi Tháp Bà; ảnh con gởi sau này, và có lẽ xưa hơn một chút, vì là vào năm 19..., con trong áo cưới đứng bên cạnh chàng, thì có vài nét nhận ra quen hơn, đặc biệt là nụ cười. Thì chuyện đời, biến đổi cũng bình thường thôi, nhưng phải nói sắc đẹp đã không mất đi chút nào (ôi, cái văn nịnh để mượn tiền đó!) Thầy con, qua tấm ảnh ngồi trên sông cho Tông còn yêu đời. Đúng như vậy, có thể nói còn yêu đời hơn xưa, vì có còn bao nhiêu ngày đâu, phải yêu đời mãnh liệt hơn nữa chứ, ít ra cũng phải bằng Ông, người mà bà con ở đây phân bì về hạnh phúc. Thôi con may mắn, là Tông cao hứng, đánh cho con bao nhiêu dòng trên. Chúc con mạnh khỏe, học hành tấn tới, làm ăn phát đạt, và nuôi hy vọng một ngày gần đây về thăm lại quê hương đã đổi mới. Bắt tay anh của con. Đừng quên biên thư cho Tông.



 Thương và nhớ,
 
Tông
  


Tác phẩm Cung Giũ Nguyên
 
1- Le Fils de la Baleine, roman. –DER SOHN DAS WALFISCHS-
KẺ THỪA TỰ ÔNG NAM HẢi, tiểu thuyết.
2 - THÁI HUYỀN, tiểu thuyết. – LE BOUJOUM, roman.